Zintuiglijke beperking

In dit artikel

• Wat is een zintuiglijke beperking?
• Wat zijn zintuigen?
• Wat is een visuele beperking?
• Geboren met een visuele beperking: het verhaal van Maja
• Een zintuiglijke beperking door een ziekte aan de ogen
• Hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking
• Slimme hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking
• Gehoorbeperking
• Hulpmiddelen voor een zintuiglijke beperking aan het gehoor
• Zintuiglijke beperking in het reuk- en smaakvermogen
• Zintuiglijke beperking aan meerdere zintuigen
• Hulpmiddelen voor mensen met meerdere zintuiglijke beperkingen
• Wonen in een zorgwoning van Bartiméus: het verhaal van Melissa
• Wie is het Bartiméus Fonds en wat doen wij voor mensen met een zintuiglijke beperking?

Wat is een zintuiglijke beperking?

Een zintuiglijke beperking is een aandoening waarbij één of meerdere zintuigen beperkt functioneren of helemaal uitvallen. Dit kan variëren van een milde beperking, waarbij iemand bijvoorbeeld bijziend is en een bril nodig heeft, tot ernstige vormen, zoals volledige blindheid of doofheid. Een zintuiglijke beperking beïnvloedt de manier waarop iemand informatie uit de omgeving opneemt en verwerkt, wat gevolgen heeft voor je dagelijks leven. Mensen met een zintuiglijke beperking hebben vaak extra hulpmiddelen, ondersteuning of aanpassingen nodig om deel te kunnen nemen aan de maatschappij.

Om je een goed antwoord te geven op de vraag: ‘wat zijn zintuiglijke beperkingen?’ en inzicht te bieden in hoe zo’n aandoening van invloed is op je leven, leggen we je er hieronder meer over uit. We bespreken eerst kort wat zintuigen nu precies zijn en doen, en gaan daarna in op de meest voorkomende zintuiglijke beperkingen.

Wat zijn zintuigen?

We hebben het steeds over een zintuiglijke beperking: een beperking aan één of meerdere zintuigen, maar wat zijn zintuigen nu precies? Mensen hebben 5 zintuigen: gehoor, zicht, reuk, tast en smaak. Dit zijn de instrumenten waarmee wij de wereld om ons heen waarnemen en begrijpen. Ze vormen het communicatiesysteem tussen ons lichaam en onze omgeving door ons informatie te geven over wat we zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Elk zintuig heeft een specifiek doel: onze ogen nemen visuele informatie op, onze oren geven ons geluiden door, onze huid helpt ons te voelen, onze neus ruikt geuren, en onze tong proeft smaken. Deze informatie wordt door onze hersenen verwerkt en helpt ons om door onze omgeving te navigeren, gevaren te herkennen, emoties te begrijpen, en contact te maken met anderen. Zonder goed functionerende zintuigen wordt het lastiger om zelfstandig door het leven te gaan en om volop deel te nemen aan het dagelijks leven.

Wat is een visuele beperking?

Eén van de meest voorkomende zintuiglijke beperkingen is een visuele beperking. Een visuele beperking is een beperking waarbij het zicht geheel of gedeeltelijk verloren is. Dit kan variëren van milde slechtziendheid tot volledige blindheid. Sommige mensen worden geboren met een visuele beperking, anderen worden pas later in hun leven slechtziend of blind, bijvoorbeeld als gevolg van een van de oogziekten bij ouderen.

Geboren met een visuele beperking: het verhaal van Maja

Iemand die geboren is met een visuele beperking is Maja. Maja is blind geboren doordat zij de erfelijke oogziekte Leber congenitale amaurosis heeft. Bij deze oogziekte die blindheid veroorzaakt, werken de lichtgevoelige cellen in het netvlies, de staafjes en kegeltjes, niet goed of sterven ze vroegtijdig af als gevolg van een genmutatie. De zintuiglijke beperking van Maja kwam als een grote verrassing, omdat oogaandoeningen helemaal niet voorkwamen in de familie. Gelukkig bood Bartiméus alle ondersteuning die het gezin nodig had om om te gaan met de visuele beperking van Maja. Het blijft lastig voor de ouders om te ervaren dat hun kind niet het leven kan leiden dat ze voor ogen hadden voor hun dochter. Maar de liefde binnen het gezin zorgt ervoor dat ze er samen tegenaan gaan om Maja een zo mooi en gelukkig leven te bieden. Je kunt hier het inspirerende ervaringsverhaal van Maja lezen.

De vader van Maja zet zich als ultrarunner op verschillende manieren in voor het Bartiméus Fonds. Zo rende hij de Sahara marathon om geld in te zamelen voor blinde kinderen, haalde hij € 7.500 op door het Pieterpad te rennen in één week tijd, versloeg hij het wereldrecord geblinddoekt rennen en deed hij mee aan een zevendaagse woestijnmarathon en haalde daarmee ruim € 18.750 op.  Wil jij ook geld inzamelen? Graag! Een goede conditie is niet per se nodig, want je kunt ook op een andere manier helpen met tijd. Eenmalig of periodiek doneren kan natuurlijk ook!

Doneer nu!

Een zintuiglijke beperking door een ziekte aan de ogen

Een zintuiglijke beperking: iedereen kan er plotseling mee te maken krijgen. Bijvoorbeeld door ouderdom, trauma of een ziekte. Maaike is iemand die dit helaas aan den lijve heeft ondervonden. Op haar 28^e genoot zij onbezorgd van haar studententijd, tot ze plotseling niet meer goed zag. Haar zicht ging steeds verder achteruit en na een bezoek aan het ziekenhuis bleek dat zij een oogzenuwontsteking had aan beide ogen. In eerste instantie was het vooruitzicht dat de oogziekte binnen twee jaar zou herstellen, maar dit bleek helaas een misdiagnose. Op dit moment ziet Maaike nog maar 2%. Toch laat ze zich hierdoor niet uit het veld slaan. Tijdens een wintersportvakantie in de sneeuw werd ze gescout. Nu is ze professioneel skiër en traint ze voor de paralympische spelen in de categorieën slalom en reuzenslalom. Je kunt hier meer lezen over Maaike’s leven met een oogziekte.

Het Bartiméus Fonds zet zich in om sporten met een visuele beperking mogelijk te maken voor iedereen. Want ook als je geen professional bent, is sporten heel belangrijk. Ook – of misschien wel juist – als je een zintuiglijke beperking hebt. Het is goed voor lichaam en geest en een fijne manier om in contact te komen met anderen. Daarom steunt het Bartiméus Fonds verschillende projecten op die zich richten op vrije tijd en sport, zoals Uniek Sporten Thuis. Met jouw donatie zorg je ervoor dat we nog veel meer projecten kunnen realiseren. Help jij ons mee? Het is slechts een hele lichte inspanning!

Doneer nu!

Bestellen-in-60-tellen-uitdaging

Als je ‘gewoon’ kunt zien, is het lastig voor te stellen hoe het is als je – net zoals Maaike – plotseling niet goed meer kunt zien. Om je toch een beeld te geven van hoe het is om te leven met een visuele beperking, heeft het Bartiméus Fonds de bestellen-in-60-tellen-uitdaging ontwikkeld. Op deze website ervaar je hoe het is om iets te bestellen in een webshop wanneer je niet goed kunt zien. Ga de uitdaging aan en maak kans op mooie prijzen!

Hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking

Het vinden van de weg in een wereld die niet volledig is aangepast op visuele beperkingen, brengt dagelijkse uitdagingen met zich mee. Denk aan reizen met het openbaar vervoer, de weg vinden in openbare ruimtes of deelnemen aan visueel georiënteerde activiteiten, zoals films en musea. Het ontbreken van zicht vraagt daarom om een alternatieve manier van navigeren en informatie verwerken. Hierbij zijn hulpmiddelen nodig. Er zijn verschillende hulpmiddelen voor blinde en slechtziende mensen beschikbaar. Welk(e) hulpmiddel(en) je nodig hebt, hangt af van de soort beperking die je hebt.

Het bekendste voorbeeld van een hulpmiddel voor iemand die niet (goed) ziet, is een blindegeleidestok. Door met deze stok van links naar rechts te zwaaien, kun je obstakels voor je detecteren en voorkomen dat je ergens tegenaan botst. Voor veel mensen die blind of slechtziend zijn, is zo’n taststok echt onmisbaar, omdat het hen vrijheid (terug)geeft. Met een blindegeleidestok kunnen deze mensen (weer) zelfstandig de deur uit.

Andere hulpmiddelen die beschikbaar zijn voor mensen met een visuele beperking zijn:

• Het brailleschrift
• Audiodescriptie
• Brailleleesregels
• Speciale computerprogramma’s
• Beeldschermvergroters
• Daisy-spelers

Slimme hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking

De techniek van tegenwoordig maakt het mogelijk om allerlei ‘slimme’ hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking te ontwikkelen. Bijvoorbeeld de LUNA Glasses nachtzichtbril en de winnaar en nummer twee van de Innovation Challenge ‘de last mile’: Navishare en Oorion.

Een ander innovatief hulpmiddel voor mensen met een visuele beperking is de indoor navigatie-app waar het Bartiméus Fonds aan werkt. Deze app plant precies de route voor je uit, zodat je weet hoe je van A naar B moet komen. Ook wijst de app je de weg in openbare gebouwen zoals ziekenhuizen, gemeentehuizen en stationshallen. Zo hoeft iemand met een visuele beperking geen hulp meer te vragen bij het vinden van de juiste weg; de app draagt bij aan de zelfstandigheid waar blinde en slechtziende mensen zo’n behoefte aan hebben. We zouden graag nog meer innovatieve hulpmiddelen ontwikkelen voor mensen met een visuele beperking. Dit kost helaas veel tijd en geld. Maar met jouw donatie maak jij het mogelijk! Doneer aan het Bartiméus Fonds en zorg ervoor dat wij nog meer hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking kunnen realiseren.

Doneer nu!

Gehoorbeperking

Een andere veelvoorkomende zintuiglijke beperking is een gehoorbeperking. Deze beperking kan variëren van een lichte vorm van slechthorendheid, tot volledige doofheid. Net als bij visuele beperkingen, kan ook een gehoorbeperking aangeboren zijn of zich later ontwikkelen door bijvoorbeeld een ziekte, ongeluk of ouderdom.

Heb je een gehoorbeperking, dan is communiceren vaak een uitdaging; in onze samenleving is gesproken taal de norm. Maar mensen die (bijna) niet kunnen horen, moeten op andere manieren communiceren. Veel mensen met een gehoorbeperking ‘praten’ daarom in gebarentaal. Dit is een visuele taal waarbij communicatie plaatsvindt door middel van handgebaren, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshoudingen en bewegingen. In plaats van gesproken woorden gebruikt gebarentaal een combinatie van bewegingen om woorden, ideeën en gevoelens over te brengen.

Helaas beheerst het grootste gedeelte van de bevolking gebarentaal niet. Je hebt daarom ook andere manieren van communiceren nodig als je een gehoorbeperking hebt. Bijvoorbeeld door dingen op te (laten) schrijven en visuele signalen te gebruiken. Maar dit is niet in alle situaties mogelijk, waardoor mensen met een zintuiglijke beperking aan het gehoor vaak obstakels ervaren in de interactie met anderen. Daarnaast kan het niet (goed) horen ook gevaarlijk zijn, omdat je het brandalarm, verkeer, maar ook iets kleins als een afgaande wekker niet hoort.

Hulpmiddelen voor een zintuiglijke beperking aan het gehoor

Voor mensen met een gehoorbeperking zijn er diverse hulpmiddelen beschikbaar die helpen bij communicatie, geluidsoverdracht en het vergroten van de veiligheid. Enkele veelgebruikte hulpmiddelen zijn:

• Hoortoestellen
• Cochleaire implantaten
• Ringleidingsystemen
• Flits- en trilsignaalapparatuur
• Ondertiteling
• Spraak-naar-tekstsoftware
• Een gebarentolk
• Video-oproep met een gebarentolk op afstand
• Gebarenapps
• Communicatiekaarten

Zintuiglijke beperking in het reuk- en smaakvermogen

Naast visuele en gehoorbeperkingen is een zintuiglijke beperking in het waarnemen van geur en smaak ook mogelijk. Problemen met ruiken hebben invloed op wat je proeft, waardoor het lastig is om te bepalen of je moeite hebt met ruiken of proeven. Vandaar dat deze zintuiglijke beperking meestal als één wordt gezien. Hoewel een geur- en smaakbeperking minder vaak voorkomt en over het algemeen minder impact heeft op het dagelijks functioneren, kan het wel degelijk een grote invloed hebben op het leven van degenen met deze zintuiglijke beperking. Een beperking in het smaak- en reukvermogen kan bijvoorbeeld gevolgen hebben voor het genieten van eten, het waarnemen van gevaren zoals brand, of het herkennen van omgevingsgeuren.

Zintuiglijke beperking aan meerdere zintuigen

Een zintuiglijke beperking beperkt zich niet altijd tot één zintuig. Sommige mensen hebben te maken met een zintuiglijke beperking aan meerdere zintuigen. In dat geval zijn er meerdere zintuigen aangetast, wat een nog grotere impact heeft op het dagelijks leven. Personen met meerdere zintuiglijke beperkingen hebben behoefte aan een nog verder aangepaste leefomgeving; zij hebben intensieve ondersteuning nodig om deel te kunnen nemen aan de samenleving.

Een mogelijke combinatie van zintuiglijke beperkingen is doofblindheid. Hierbij is iemand zowel visueel als auditief beperkt. Deze beperking maakt communicatie, mobiliteit en toegang tot informatie bijzonder complex en vraagt vaak om intensieve begeleiding en speciaal ontwikkelde communicatiesystemen, zoals lormen of tactiele gebarentaal.

Het syndroom van Usher

Een voorbeeld van een zintuiglijke beperking aan meerdere zintuigen is het Syndroom van Usher. Deze erfelijke oogaandoening is een secundaire en progressieve vorm van de oogziekte retinitis pigmentosa. Bij mensen met het syndroom van Usher is niet alleen het zicht, maar ook het gehoor aangetast. Iemand met deze beperking wordt meestal geboren met een gehoorbeperking en hoort (bijna) niets. Op latere leeftijd neemt ook het zicht af en kan dit ervoor zorgen dat iemand uiteindelijk doof en blind is: doofblindheid.

Hulpmiddelen voor mensen met meerdere zintuiglijke beperkingen

Het Bartiméus Fonds is er niet alleen voor mensen met een visuele beperking, maar ook voor mensen met een zintuiglijke beperking aan meerdere zintuigen. Wij doen er alles aan om te zorgen dat mensen die blind of slechtziend zijn én een andere zintuiglijke beperking hebben volop kunnen meedoen in de maatschappij. Bijvoorbeeld door hulpmiddelen te ontwikkelen voor hen.

Veel hulpmiddelen voor een visuele beperking zijn gericht op het gehoor en hierdoor niet toegankelijk voor mensen die niet (goed) kunnen zien én horen. Zij moeten gebruik maken van andere zintuigen om zich te kunnen oriënteren en hun weg te vinden in onze maatschappij. Hulpmiddelen die zich richten op het tastzintuig bieden de beste uitkomst.

Een mooi voorbeeld van een hulpmiddel waarbij je je tastzintuig gebruikt, zijn de voelbare topografische kaarten die het Bartiméus Fonds met hulp van hun donateurs mede mogelijk heeft gemaakt. Een voelbare topografische kaart is een kaart met voelbare informatie en braille. Zo kun je de straten bijvoorbeeld voelen als doorlopende lijnen. Een fietspad of trottoir voelt net weer anders – bijvoorbeeld omdat dit streepjes met puntjes zijn – zodat je het verschil voelt. Een ander voorbeeld van een hulpmiddel voor mensen die doofblind zijn, is een brailleleesregel die op de computer kan worden aangesloten. Deze zet de informatie van het beeldscherm om in braille. Ook werkt het Bartiméus Fonds aan een deurbel met gezichtsherkenning. Deze bel geeft een trilsignaal af om te laten weten of er een bekende voor de deur staat. Zo weet je ook, zonder dat je degene die aanbelt ziet of hoort, dat je de deur open moet doen.

Meervoudige beperking

Een zintuiglijke beperking kan ook voorkomen in combinatie met een andere beperking. In dat geval spreken we van een meervoudige beperking. Iemand kan bijvoorbeeld een combinatie van een verstandelijke en een visuele beperking hebben. Ook voor deze mensen zet het Bartiméus Fonds zich in. Met hulp van onze donateurs ondersteunen we het onderzoek van Bartiméus naar de combinatie van een visuele en verstandelijke beperking. En we maken het mogelijk dat mensen met een meervoudige beperking bij Bartiméus terechtkunnen voor onderwijs, dagbesteding en een woonplek.

Wonen in een zorgwoning van Bartiméus: het verhaal van Melissa

Een van de mensen met een meervoudige beperking die woont bij Bartiméus is Melissa. Melissa werkt met veel plezier op de cateringafdeling van werkplaats Boschwijk en is dol op paardrijden en muziek luisteren. Ze staat volop in het leven en heeft het naar haar zin bij Bartiméus. Wel voelt ze zich door haar verstandelijke en visuele beperking vaak afhankelijk van anderen. Dat vindt ze niet fijn. Gelukkig is er een oplossing: Google Home apparatuur. ‘Ik ben heel blij dat we in mijn woning meedoen met een test met Google Home. Nu kan ik mijn stem gebruiken om van alles zelf te regelen. Ik zeg ‘Hey Google’ en dan stel ik een vraag. Bijvoorbeeld wat het takenrooster is of wie er op bezoek komt. Ook kan ik opdrachten geven, zoals muziek aanzetten. Dat vind ik zo geweldig. Ik hoef niet meer te wachten op mijn begeleider, maar kan van mijn lievelingsmuziek genieten wanneer ik dat graag wil.’

Google Home apparatuur voor mensen met een meervoudige beperking dankzij het Bartiméus Fonds

Dat Melissa Google Home kon testen, is te danken aan de donateurs van het Bartiméus Fonds. Maar om alle woningen van Bartiméus van Google Home apparatuur te voorzien, zijn er meer donaties nodig. Help jij ons om dit waar te maken voor de bewoners met een meervoudige beperking?

Ja, ik doneer nu aan de digitale Google Home collecte

Melissa is je erg dankbaar: ‘Het zou fantastisch zijn als alle zorgwoningen van Bartiméus Google Home apparatuur krijgen. Ik hoop echt dat het gaat lukken!’ En dit geldt ook voor de andere bewoners met een meervoudige beperking. Meer lezen over dit project? Op de pagina ‘Hey! Als jij mij helpt, kan ik het zelf…’ vind je meer informatie en andere persoonlijke verhalen over het Google Home project. En op de pagina ‘Spraak heeft de toekomst!’ lees je een interview met zorginnovator Maaike die samen met haar collega’s van het Bartiméus FabLab op het idee kwam voor de Google Home apparatuur in de woningen van Bartiméus.

Wie is het Bartiméus Fonds en wat doen wij voor mensen met een zintuiglijke beperking?

Het Bartiméus Fonds is er voor alle mensen met een visuele beperking en dus ook voor mensen die naast een beperking in hun zicht ook nog een andere (zintuiglijke) beperking hebben. Wij geloven in 100% leven voor iedereen en doen er alles aan om te zorgen voor een inclusieve samenleving voor mensen met een visuele beperking. Hoe? We steunen het werk van Bartiméus, bieden subsidies voor innovatieve projecten van derden en ontwikkelen onze eigen projecten binnen de thema’s: mobiliteit, onderwijs en werk, en vrije tijd. We meten de impact die wij maken constant, zodat we zeker weten dat we op de goede weg zijn om het verschil te maken voor mensen met een visuele beperking.

Om hét verschil te maken en te blijven maken, zijn we afhankelijk van onze donateurs. Wil jij ons ook helpen om onze droom waar te maken? Wij – en alle mensen met een visuele beperking – zouden je erg dankbaar zijn. Je kunt ons helpen met geld en eenmalig doneren of gaan voor een periodieke gift die vaak aftrekbaar is. Een fonds op naam openen behoort ook tot de mogelijkheden. Doneren aan een goed doel is ook een mooie vorm van nalatenschap.

Steun je ons werk liever op een andere manier? Je kunt ook helpen met tijd en geld inzamelen voor het goede doel. Zoals met een online collecte. Wist je trouwens dat je ook geld kunt inzamelen met je organisatie? Dit kan bijvoorbeeld met je kerk, school of bedrijf.

Een donatie groot of klein: we garanderen je dat we overal blij mee zijn! Alle hulp is welkom.

Maak nu hét verschil voor mensen met een visuele beperking en kom in actie.