Wazig zien: oorzaken, ervaringen en wat je er tegen kunt doen

Mogelijke oorzaken van wazig zien

Om de ernst van het wazig zien te kunnen bepalen, is het belangrijk om de oorzaak te vinden. Er zijn veel verschillende oorzaken.

Verziend en bijziend

De meest voorkomende oorzaken van het troebel zien, zijn verziendheid (hypermetropie) en bijziendheid (myopie):

• Verziendheid houdt in dat je van afstand wel scherp ziet, maar van dichtbij niet. Zo kun je bijvoorbeeld slecht of wazig zien bij het schrijven of bij het lezen van een boek.
• Bij bijziendheid zie je dingen op afstand juist wazig of slecht. Dit uit zich vaak tijdens het autorijden, sporten of bij kinderen als ze in de klas het bord niet kunnen lezen.

Het is allebei te behandelen door het dragen van een bril of lenzen. Wie dat niet doet, kan klachten als hoofdpijn en duizeligheid krijgen.

Loslatend netvlies en andere oogaandoeningen

Ook kun je wazig gaan zien doordat je netvlies loslaat, je een bloeding in het glasvocht hebt of wanneer een oogader of oogslagader zich afsluit. Door een inwendige oogontsteking kan het zicht ook vaag worden. Deze ontsteking ontstaat langzaam en je ervaart ook andere klachten, zoals pijn, roodheid en lichtgevoeligheid. Wazig zien kan een symptoom zijn van verschillende oogaandoeningen, waarbij je vaak ook andere klachten ervaart. Hier gaan we verderop in het artikel uitgebreider op in.

Stress en vermoeidheid

Daarnaast kan stress een oorzaak zijn. Stress is niet alleen slecht voor je gezondheid, maar het kan er ook voor zorgen dat je wazig gaat zien. Je spieren, ook die in je ogen, spannen zich dan aan. De scherpte wordt daardoor tijdelijk minder. Zodra de stress weg is, wordt je zicht weer scherp.

Door vermoeidheid kun je ook wazig gaan zien. Je kunt bijvoorbeeld ‘visueel moe’ worden als je lang naar een beeldscherm kijkt.

Help, ik zie wazig. Wat kun je tegen wazig zicht doen?

Het behandelen van wazig zicht is afhankelijk van de oorzaak. In sommige gevallen is wazig zien eenvoudig op te lossen, zoals bijvoorbeeld bij vermoeidheid. Door je ogen rust te geven, te zorgen voor een goede luchtvochtigheid in je omgeving en eventueel een (computer)bril of contactlenzen met de juiste sterkte te nemen, zijn deze klachten snel weg. Een bril aanschaffen bij bijziend- en verziendheid kan klachten ook verhelpen.

Nachtzichtbril bij nachtblindheid

Tegen wazig zien in het donker door nachtblindheid is vaak minder makkelijk iets te doen. Eventueel kun je een nachtbril met gele glazen aanschaffen. Die bril kan helpen tegen verblinding in het donker. Op initiatief van Karst Hoogsteen (projectmanager bij het innovatieteam van Bartiméus) wordt er op dit moment een nieuwe nachtzichtbril ontwikkeld. Karst heeft zelf de progressieve oogaandoening retinitis pigmentosa en daardoor ook last van nachtblindheid. De ontwikkeling van de nachtzichtbril is mede mogelijk gemaakt met de steun van het Bartiméus Fonds.

Lees hier meer over de nachtzichtbril.

 

Verschuif met het pijltje de verticale lijn in de foto hierboven. Schuif de lijn naar rechts en ervaar hoe nachtblindheid mensen beperkt in het donker. Schuif de lijn naar links en ervaar hoeveel meer zij kunnen zien met de nachtzichtbril.

Oogdruppels

Een oogontsteking is te verhelpen met oogdruppels of zalf. Oogdruppels en kunsttranen kunnen wazig zicht verlichten, mits het wazig zien niet gepaard gaat met andere klachten – want dan kan er sprake zijn van een oorzaak die meer aandacht nodig heeft. Raadpleeg bij twijfel of vragen altijd de huisarts.
Wie plotseling last van wazigheid krijgt of daarnaast nog andere klachten heeft zoals hoofdpijn, misselijkheid, vlekken in het zich, een pijnlijk oog of lichtflitsen ziet, kan eveneens beter naar de huisarts gaan.

Steun het Bartiméus Fonds en help mensen die blind of slechtziend zijn alles uit het leven te halen. Help via een donatie of kijk hier hoe jij op andere manieren kunt helpen.

Oogziekten waardoor je wazig gaat zien

Maar het kan ook zijn dat wazig zien niet eenvoudig op te lossen is omdat je een ziekte, zoals een oogziekte hebt. Hieronder lichten we enkele voorbeelden uit.

Suikerziekte

Suikerziekte kan beschadigingen veroorzaken aan het netvlies. Doordat het netvlies minder zuurstof krijgt, komen er groeifactoren vrij die ervoor zorgen dat er nieuwe bloedvaten ontstaan. Dat wordt diabetische retinopathie genoemd. Als deze aandoening niet op tijd wordt erkend en behandeld, kan het ervoor zorgen dat je slechtziend of blind wordt.

Geen onderscheid

Diabetische retinopathie maakt geen onderscheid tussen de diabetes type 1 en 2. Het risico van diabetische retinopathie neemt toe naarmate je langer suikerziekte hebt. En die ziekte kun je al een langere tijd hebben, zonder dat je er iets van merkt. Daarom is het verstandig zodra er suikerziekte is geconstateerd, je ogen periodiek te laten controleren. Afwijkingen die nog geen klachten veroorzaken kunnen dan nog op tijd opgemerkt en behandeld worden. Na ongeveer twintig jaar leven met diabetes raken bij zo’n 35% van de mensen de bloedvaten in het netvlies beschadigd.

Maculadegeneratie

Een andere ziekte waardoor je zicht wazig wordt is maculadegeneratie. Dat is een (vaak) erfelijke oogziekte waardoor je steeds waziger gaat zien. De cellen in het centrale deel van het netvlies, ook wel kegels genoemd, zorgen ervoor dat je details scherp kunt zien. Bij iemand met maculadegeneratie sterven de kegeltjes af. Het centrale deel wordt macula (gele vlek) genoemd. Degeneratie staat voor achteruitgang.

Symptomen

De symptomen van maculadegeneratie kunnen bij iedereen variëren. De één ziet niet meer scherp, de ander geen kleuren. Ook zijn er verschillen in de achteruitgang. Bij de één duurt het jaren, terwijl de achteruitgang bij de natte maculadegeneratie al binnen een paar weken kan zijn. Hier wordt je zicht slechter en kun je vervormingen gaan zien. Een potlood is ineens scheef en een weg loopt krom of slingert, bijvoorbeeld. Vervorming van het beeld wordt metamorfopsie genoemd. Bij droge maculadegeneratie zie je minder details en wordt het zicht algeheel minder. Ook het zicht in het donker kan afnemen. Andere symptomen zijn het niet zien van kleurcontrasten, maar wel verschillende soorten vlekken. Mensen met deze ziekte ervaren geen pijn en hebben geen geïrriteerde ogen.

Glaucoom

Een andere veelvoorkomende chronische aandoening die je zicht aantast is de glaucoom. Een toename van de druk op je oog veroorzaakt schade aan de oogzenuw. Het verlies van het zicht gaat vaak traag. Door een kapotte oogzenuw zie je een blinde vlek, die zich steeds verder uitbreidt. Een vroegtijdige behandeling kan voorkomen dat je blind wordt.

Staar

Een andere mogelijkheid waardoor je wazig ziet is staar, ook wel cataract genoemd. Bij die oogaandoening wordt je ooglens troebel. Het licht dat je oog in komt, bereikt het netvlies dan niet meer goed, waardoor je niet scherp meer ziet. De kwaal die je zowel aan één als beide ogen kunt krijgen, komt het vaakst voor na je 55ste. Staar kan alleen verholpen worden door een operatie. De troebele lens wordt dan vervangen door een heldere kunstlens.

Oogzenuwontsteking

Bij een oogzenuwontsteking, ook wel neuritis optica genoemd, worden elektrische signalen minder snel omgezet naar beeld. Door de ontsteking zwelt de oogzenuw (nervus opticus) op en wordt die rood. De zwelling blokkeert het overbrengen van signalen naar de hersenen, omdat de zenuwvezels niet goed meer werken. Het zorgt voor een afname van het gezichtsvermogen. De eerste symptomen zijn na ongeveer twee weken te herkennen aan een wazig zicht, soms aan beide ogen. Ook kan je kleuren anders zien dan de werkelijkheid of ze onderscheiden. Ook kun je hoofdpijn krijgen. De ontsteking komt voornamelijk voor bij jonge mensen tussen de 15 jaar en 50 jaar.

Nieuwe kansen

Niet alleen dus ouderen, maar ook jongeren kunnen wazig zien. Dat overkwam ook Maaike Bennink op 28-jarige leeftijd, midden in haar studietijd. ‘Tijdens het studeren kreeg ik opeens last van mijn ogen. Ik zag niet meer goed’, legt ze uit. Ze dacht aan slaapgebrek en ging niet van het ergste uit. Maar het ging steeds slechter. De studente belandde op de eerste hulp, waar de diagnose oogzenuwontsteking snel gesteld werd. Haar droom om ambulanceverpleegkundige te worden spatte uiteen, maar ze ontdekte dat ze ondanks het slechte zicht goed kon skiën. Tegenwoordig is Bennink een internationaal succesvolle skiester en pakte ze zowel op de slalom als bij de reuzenslalom goud op de Paralympische Winterspelen van 2021.

Retinitis pigmentosa

Oogaandoening retinitis pigmentosa zorgt ook voor wazig zicht. Bij deze ziekte, die bij 1 op de 3000 mensen voorkomt, gaan de staafjes in de ogen kapot. Daardoor zie je niets meer in het donker. Als de staafjes kapot zijn, gaan daarna ook de kegels kapot. Vanaf dan wordt het ook steeds lastiger om overdag goed te zien. Een ander symptoom is dat je een kokervisie krijgt. Het lijkt net alsof je door een rietje of koker kijkt, aangezien de zijkanten van het blikveld steeds verder uitvallen. Het zicht wordt steeds kleiner naarmate retinitis pigmentosa toeneemt.

Lees enkele verhalen van ervaringsdeskundigen met retinitis pigmentosa (RP):

* Vincent ter Schure is Paralympisch tandemwielrenner en één van de ambassadeurs van het Bartiméus Fonds. In zijn pubertijd kreeg hij last van wazig zicht, zowel overdag als ’s nachts. Het bleken de eerste signalen te zijn van zijn oogaandoening.
Lees hier het verhaal van Vincent.

* Ook de drie dochters van Lieneke Hogervorst hebben retinitis pigmentosa. Sinds jonge leeftijd ervaren ze de belemmeringen van hun oogziekte. De eerste symptomen waren slecht en wazig zien en nachtblindheid.
Lees hier het verhaal van de familie Hogervorst.

CVI

Bij CVI (cerebraal visuele stoornis) is er niets mis met de ogen, maar de hersenen zijn niet (goed) in staat om informatie te verwerken. Door een beschadiging of afwijking van de hersenen worden beelden niet goed geregistreerd of omgezet. CVI veroorzaakt naast slechtziendheid onder meer wazig zicht, gezichtsvelduitval, blinde vlekken en overprikkelde hersenen. Deze aandoening komt vaak voor bij kinderen die te vroeg zijn geboren en hierdoor een hersentrauma of hersenvliesontsteking hebben gehad. Ook komt CVI regelmatig voor bij mensen met een verstandelijke beperking.

Wil jij eens ervaren hoe het is om met een visuele beperking een online aankoop te doen? Ervaar het via de website Bestellen in 60 tellen.

Wie is het Bartiméus Fonds?

Zo’n 285 miljoen mensen wereldwijd hebben een visuele beperking, waarvan 300.000 in Nederland. Ongeveer 200.000 mensen hebben een ernstige vorm van slechtziendheid of zijn blind. Door vergrijzing en ziektes zal dat aantal alleen maar toenemen. Het werk van het Bartiméus Fonds wordt dus steeds belangrijker.

Het Bartiméus Fonds heeft als doel dat mensen die slechtziend of blind zijn volop kunnen meedoen in de maatschappij. Daarom zamelen wij geld in voor uitmuntende zorg, innovatieve projecten, onderzoek en toegankelijk onderwijs. Ook proberen wij mensen in te laten zien met welke problemen slechtziende en blinde mensen dagelijks te kampen hebben.

Wie een beperkt of geen zicht heeft, loopt letterlijk en figuurlijk tegen dingen aan en kan niet op zijn of haar zicht vertrouwen. Wij vinden niet dat dit een grote invloed moet hebben op de levenskwaliteit of dat talent niet tot uiting kan komen.

Innovatieve projecten

Mensen met een visuele beperking moeten volwaardig mee kunnen doen. Wij vinden niet dat het gaat om hoeveel procent je nog kan zien, maar hoeveel procent je leeft. Ons motto is daarom: 100 procent leven.

Daarom werken we aan innovatieve projecten. Dit doen wij door bijvoorbeeld onderzoek te doen naar vroegdiagnose van oogaandoeningen. Ook maken we toegankelijk onderwijs, betere ondersteuning en hulpmiddelen mogelijk voor deze groep.

Hoe het Bartiméus Fonds slechtziende en blinde mensen helpt

Het Bartiméus Fonds probeert er alles aan te doen om mensen die blind of slechtziend zijn weer volledig mee te kunnen laten draaien in de samenleving. Daarom ondersteunen wij het werk van Bartiméus, het kennis- en expertisecentrum voor mensen met een visuele beperking. Bartiméus richt zich op onderzoek, diagnostiek en behandeling. De professionals begeleiden en adviseren blinde mensen en slechtziende mensen in het hele land. Bartiméus heeft bovendien ook eigen scholen, woonlocaties en dagbestedingen.

Namens het fonds bieden we subsidies aan externe partijen. Ook richten we ons op onze eigen projecten binnen de thema’s: mobiliteit, onderwijs en werk en vrije tijd.

Mobiliteit

(Plotseling) wazig zien, hoofdpijn en duizelig zijn kunnen grote gevolgen hebben. Een auto besturen, fietsen of scooterrijden gaat niet meer, dus je wordt afhankelijk van anderen en het openbaar vervoer. Maar hoe kun je het station of de bushalte vinden met slecht zicht? Het Bartiméus Fonds werkt hier samen aan met andere partijen, door bijvoorbeeld een slimme app Indoor Navigatie te ontwikkelen, een nachtzichtbril en tastbare kaarten te maken.

Oogpatiënt Leen Harrewijn vindt de nachtzichtbril ‘geweldig’. ‘Tijdens de test met het prototype kon ik in het donker zien alsof het dag was. Dat gaf me een gevoel van veiligheid en zekerheid. Ik kon zonder mijn geleidestok de weg vinden. Het leek alsof ik vleugels kreeg. Mocht deze bril er komen, dan kan ik in het donker weer zelfstandig naar buiten. Dan heb ik er in de winter een halve dag bij. Daar word ik zo blij van!’

Studie

Voor jongeren met een visuele beperking is het volgen van een studie niet zo vanzelfsprekend. Dat geldt ook voor een vaste baan. Het Bartiméus Fonds zet zich daarom in zodat zij wél de studie of baan van hun keuze kunnen doen. Zo moet het project Toegankelijkheid in onderwijscurriculum ervoor zorgen dat mbo’s, hbo’s en universiteiten toegankelijke websites hebben en dat studenten met een visuele beperking wel de weg kunnen vinden in de gebouwen. Architecten leren waar ze in hun ontwerpen rekening mee moeten houden.

Werk en ondernemen

Het muZIEum in Nijmegen toont hoe het is om met een visuele beperking te leven en biedt tegelijkertijd werkgelegenheid aan mensen die blind of slechtziend zijn. Het Bartiméus Fonds doet ook onderzoek naar moeilijkheden die slechtziende of blinde mensen ervaren bij het solliciteren of werken voor een baan waar gebruik wordt gemaakt van software. Met de Stichting Accessibility doen wij onderzoek naar wat er wel en niet goed gaat op het gebied van digitale toegankelijkheid van werkplekken.

Ook bieden wij het project Onbeperkt Ondernemen. Daarmee stimuleren we ondernemers in spe met hun eigen onderneming, als alternatief voor een baan bij een werkgever. Geen ondernemer? Dan is het VIP-IT-project nog een optie. Daarmee bieden wij mensen met een visuele beperking een omscholingstraject mét baangarantie.

Tenslotte doen wij samen met de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en het Amsterdam Center for Learning Analytics (ACLA) het onderzoeksproject ‘Visueel in Beeld’. Daarin doen wij onderzoek naar het aantal slechtziende of blinde mensen dat werk heeft.

Doneren

Wij ontvangen geen subsidie van de overheid en zijn daarom volledig afhankelijk van giften. Jouw gift is daarom van harte welkom en wordt geïnvesteerd in onderzoek, onderwijs, hulpmiddelen en begeleiding. Daarmee kunnen we voor slechtzienden en blinden hét verschil maken. Help jij mee?

Meehelpen kan via een eenmalige of maandelijkse donatie, maar ook via een periodieke schenking of nalatenschap. Ook via je kerk, school of als bedrijfs- of vermogensfonds kun je een steentje bijdragen aan het Bartiméus Fonds.

Kun je geen gift geven, maar wil je ons wel helpen? Organiseer een geldinzamelactie, start een online collecte of word vrijwilliger bij Bartiméus. Wat je ook doet, jouw inzet is voor ons goud waard.