Lisa en Daan zetten hun kennis in voor een digitale wereld waarin mensen met een visuele beperking niet langer worden uitgesloten, maar méé kunnen doen. Binnen het Lectoraat Inclusive Design & Engineering werkten ze samen aan toegankelijke virtual reality die blinde mensen ondersteunt tijdens hun revalidatie.
‘Ik heb altijd iets met technologie gehad,’ vertelt Lisa. ‘Door uveitis, een aangeboren chronische ontsteking in mijn ogen, zie ik nog maar 30 procent. Technologie helpt me om mee te kunnen doen in onze samenleving. Mits het goed toegankelijk is. Een mooi voorbeeld vind ik de Geldmaat. Bij de oude pinautomaten was het voor mij heel lastig om geld te pinnen. Maar bij de Geldmaat lukt het me prima, dankzij het beeldscherm met duidelijk contrast en de grote letters.’
Trucjes
‘Vanwege mijn passie voor technologie heb ik gekozen voor de hbo-opleiding Communicatie en Multimedia Design. Ik volg deze opleiding aan de HAN, de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Mensen vragen me soms hoe ik dat doe: technologische toepassingen ontwerpen en maken, terwijl ik weinig zicht heb. Ik gebruik diverse trucjes, zoals inzoomen op mijn beeldscherm, dan kan ik iets van dichtbij bekijken. En als ik nieuwe vaardigheden moet aanleren, oefen ik extra.’
Van A tot Z zelf uitzoeken
‘Toen ik in 2020 met mijn opleiding begon, was er totaal geen aandacht voor toegankelijkheid. Bij het toegankelijk ontwerpen en bouwen zat ik met heel veel vragen. Ik moest het van A tot Z zelf uitzoeken. Daarom ben ik heel blij met het lectoraat.’
Lectoraat Inclusive Design & Engineering
Vier jaar geleden zijn de HAN en Bartiméus gestart met het Bijzonder Lectoraat Inclusive Design & Engineering. Onder leiding van dr. Eric Velleman werken onderzoekers, docenten en studenten aan technologie die iedereen kan gebruiken, ook mensen die niet kunnen zien. Ervaringsdeskundigen zoals Lisa helpen hierbij. Ze gaan met de studenten in gesprek, laten zien waar de knelpunten zitten en testen de oplossingen die worden bedacht. Zo werken mensen met en zonder visuele beperking samen aan inclusieve digitale producten en diensten. Met als gezamenlijk doel: een wereld waarin iederéén meedoet.
Blinde mensen helpen
Lisa: ‘Ik vind het lectoraat echt een stap in de goede richting. Hier bundelen we onze krachten. Ik heb bijvoorbeeld Daan geholpen bij zijn afstudeeropdracht.’
Daan heeft de hbo-opleiding Communicatie en Multimedia Design inmiddels succesvol afgerond aan de HAN. ‘Ik ben deze opleiding gaan volgen omdat ik technologische toepassingen wil ontwikkelen die een probleem oplossen én die mensen goed kunnen gebruiken. Mensen helpen die ons belangrijkste zintuig, het zicht, moeten missen, vind ik een extra uitdaging. Wie bijvoorbeeld op latere leeftijd blind wordt, durft vaak niet meer zelfstandig op pad te gaan. Voor mijn afstuderen heb ik onderzocht hoe toegankelijke virtual reality kan helpen om die angst te overwinnen.’
Van A naar B
‘Ik ben begonnen met een applicatie voor een virtual reality-bril waarin je een route van A naar B volgt op gehoor. Je ziet niets, maar via de bril hoor je allerlei geluiden die je buiten op straat ook hoort. Denk aan voorbij rijdende auto’s en een rateltikker bij het stoplicht. Ik koos voor een virtual reality-bril omdat deze een 360 graden geluid geeft en zo rekening houdt met de draaibeweging van het hoofd. Net als in het echt: door je hoofd te bewegen lokaliseer je waar het geluid vandaan komt.’
Virtuele taststok
Lisa heeft tijdens de ontwikkeling de applicatie getest: ‘Ik miste nog wat geluiden. Zoals het ruisen van de wind, voorbijgangers die met elkaar praten en fluitende vogels. En Daan had niet gedacht aan hoe je met je taststok obstakels opmerkt.’ Daan: ‘Toen heb ik de applicatie verbeterd met meer omgevingsgeluiden én een controller waarmee je virtueel een taststok hanteert. Zo kunnen mensen die blind zijn geworden in hun veilige thuisomgeving oefenen met lopen, oriënteren en keuzes maken. Totdat ze zich zeker genoeg voelen om weer echt de straat op te gaan.’
Kansen
‘Ik zie nog genoeg kansen om de huidige applicatie te verbeteren,’ gaat Daan verder. ‘Er kunnen niveaus in moeilijkheidsgraad worden toegevoegd, zodat je het blind navigeren in stappen kunt aanleren. Of de mogelijkheid om echte routes in de applicatie op te kunnen nemen. Dan kun je thuis zelfstandig nieuwe routes oefenen en uit je hoofd leren. Zonder dat je afhankelijk bent van iemand die eerst een paar keer met je meegaat.’
Lisa: ‘De kennis en ervaring die Daan en ik en andere studenten binnen het lectoraat opdoen, nemen we mee in onze loopbanen. Zo bouwen we aan een digitale wereld waarin mensen met een visuele beperking niet langer worden uitgesloten, maar méé kunnen doen. Daarom moet het lectoraat blijven bestaan!’
